AB'de ürün yaşı derecelendirmesi
Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (AB) 2023/988 uyarınca, her ürün hedeflenen kullanıcı yaş grubuna uygun olmalıdır. Yaş sınıflandırması, özellikle ürün çocuklara hitap ediyorsa veya gençlere pazarlanıyorsa, gerekli iç risk değerlendirmesinin temel bir parçasıdır. Bu makale, GPSR ve Oyuncak Güvenliği Direktifi kapsamında yaş sınıflandırmasına ilişkin AB yasal gerekliliklerini, kılavuz belgeleri ve gerçek örnekleri açıklamaktadır.
Yaş Sınıflandırmasının Yasal Temeli
The Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (AB) 2023/988 Tüm tüketici ürünlerinin, belirli yaş gruplarına uygunluğun değerlendirilmesi de dahil olmak üzere risk değerlendirmesinden geçmesini gerektirir. Madde 9 ve Ek I, üreticilerin çocuklar ve savunmasız gruplar da dahil olmak üzere hedef kullanıcıların özelliklerini ve davranışlarını dikkate alması gerektiğini belirtmektedir.
Bir ürün çocuklar için uygun görünüyorsa, daha katı gerekliliklere uyması gerekir. Çizgi film tasarımları, küçük parçalar veya çocuklara yönelik ambalajların varlığı, oyuncak sınıflandırmasına tabi tutulabilir. 2009/48/EC Direktifi (Oyuncak Güvenliği Yönergesi).
Ürünleri Yaşa Göre Sınıflandırmaya Yönelik Kılavuz
AB'nin Rehber Belge No. 11 36 aydan küçük veya büyük çocuklar için oyuncakların uygunluğunu sınıflandırmaya yardımcı olur. İşlev, karmaşıklık, boyut ve öngörülebilir yanlış kullanıma dayalı kriterler sağlar. Bu kılavuz, bulmacalar, bebekler, peluş oyuncaklar, modelleme kitleri ve koleksiyonluk ürünler için kritik öneme sahiptir.
Oyuncak Güvenliği için EN 71 Standartları
Bir ürünün oyuncak olarak nitelendirilebilmesi için uyumlu EN 71 standartlarına uygun olması gerekir:
- EN 71-1: Mekanik ve fiziksel özellikler
- EN 71-2: Yanıcılık
- EN 71-3: Kimyasal güvenlik (Güncellenmiş 2024 versiyonu Haziran 2025'ten itibaren geçerlidir)
- EN 71-6: Yaş etiketleme sembolleri ve uyarıları
Bu standartlar AB'nin resmi standartları altında listelenmiştir uyumlu standartlar portalı.
Uygulamada Yaş Sınıflandırmasına Örnekler
- 3 Yaş Altı: Dikişli gözleri ve küçük parçaları olmayan yumuşak bir peluş oyuncak, yürümeye başlayan çocuklar için güvenlidir. Plastik pullu benzer bir oyuncak ise boğulma tehlikesi açısından test edilmeli ve "36 aydan küçük çocuklar için uygun değildir" etiketiyle işaretlenmelidir.
- 3 ila 6 Yaş: 24 büyük parçadan oluşan bir yapboz 4 yaş ve üzeri için uygundur. Parçalar küçük veya karmaşıksa, minimum yaş sınırı yükseltilmeli ve testlerle desteklenmelidir.
- 7 ila 14 Yaş: Makas ve yapıştırıcı çubuklarından oluşan bir el işi seti genellikle 8 yaş ve üzeri içindir. Keskin aletler veya kimyasallar minimum yaş sınırını 12 yaş ve üzeri olarak belirler.
- 14+: Keskin metal tokalı ve koleksiyonluk ambalajlı bir emaye iğne, teknik dosyada gerekçesi belirtilmesi halinde GPSR kapsamında 14+ olarak derecelendirilebilir.
- 16+: Lehimleme veya lityum pil içeren bir DIY elektronik kiti 16+ olarak işaretlenmeli ve uygun risk azaltma önlemleriyle belgelenmelidir.
- 18+: Bir CNC kontrol cihazı, elektriksel risk, hareketli parçalar ve yazılım karmaşıklığı nedeniyle 18+ olarak etiketlenmelidir. Teknik dosya, bu yaş sınıfını bir risk değerlendirmesiyle doğrulamalı ve güvenlik talimatları, çok dilli uyarılar ve yalnızca eğitimli yetişkinler tarafından doğru kullanım için belgeler içermelidir.
Etiketleme ve Dokümantasyon
GPSR kapsamındaki her ürün şunları içermelidir:
- Yaşa uygunluk etiketlemesi (e.g., "14+", "36 aydan küçük çocuklar için uygun değildir")
- Bölüm 5 risk değerlendirmesinde belirlenen çözülmemiş risklere dayalı uyarılar
- Uygulanabilir standartlara ve testlere referanslar da dahil olmak üzere atanan yaş kategorisini haklı çıkaran teknik dokümantasyon
Yaş uyarıları ve sembolleri üründe, ambalajda veya kullanıcı talimatlarında yer almalı ve ürünün pazarlandığı her ülkenin resmi diline çevrilmelidir.Makalemize bakın GPSR uyumluluğu için etiketleme gereklilikleri Daha detaylı bilgi için.
Sıkça Sorulan Sorular
AB'de yaş sınıflandırması yasal olarak zorunlu mudur?
Evet. (AB) 2023/988 sayılı Yönetmeliğin 9. Maddesi uyarınca, yaş sınıflandırması gerekli ürün risk değerlendirmesinin bir parçasıdır ve teknik dokümantasyona dahil edilmelidir. Oyuncaklar için yaşa uygunluk, 2009/48/EC sayılı Direktif kapsamında da düzenlenmektedir.
Yanlış yaş notunu atarsam ne olur?
Yanlış sınıflandırma, yaptırım uygulanmasına, ürün geri çağırmalarına veya para cezalarına yol açabilir. Bir ürün daha genç kullanıcılar için uygun görünüyorsa, piyasa gözetim yetkilileri ürünü yeniden sınıflandırabilir ve kapsamlı oyuncak güvenliği testleri talep edebilir.
Oyuncak kurallarından kaçınmak için her şeyi 14+ olarak etiketleyebilir miyim?
Hayır. Yetkililer ürünün görünümünü, pazarlamasını ve olası kullanımını değerlendirir. Etiketleme tek başına, bir ürünün oyuncak gibi görünmesi ve işlev görmesi durumunda, onu oyuncak güvenliği yükümlülüklerinden muaf tutmaz.
Yaş sınıflandırması için hangi destekleyici belgelere ihtiyaç vardır?
Risk değerlendirme raporları, EN 71 test sonuçları (varsa), tasarım gerekçeleri, kimyasal güvenlik bilgi formları ve etiketleme maketleri genellikle gereklidir. Bunlar, GPSR teknik dosyasının bir parçası olmalıdır.
Yaş uyarılarını tercüme etmem gerekir mi?
Evet. GPSR'nin 22. Maddesi, yaş uyarıları da dahil olmak üzere tüm güvenlik bilgilerinin, ürünün satıldığı ülkenin resmi dilinde olmasını şart koşmaktadır.